Een wetenschappelijk referentiekader voor veilig(er) werken

Er is veel aandacht voor veiligheid in bedrijven, maar vaak richt die zich op de persoon of de organisatie. Hierbij gaat het vooral om ‘weet dit’ en ‘doe dat’. Maar hoe zit het met de totale dynamiek van individu, team en organisatie?

Drie facilitators bepalen de veiligheid:

Organisatie

De organisatie legt het fundament voor veilig werken door het bieden van beleid, Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM’s), de Veiligheidsladder en training.

Team

Waar mensen samenwerken hangt veiligheid deels af van de mate waarin ze als team effectief zijn, en van het veiligheidsklimaat waarin zij werken.

Individu

Voor individuele werknemers zijn er opleidingen en trainingen, vaak gericht op de technische vaardigheden die nodig zijn om veilig te kunnen werken en op de veiligheidsregels. Zij moeten zelf de vertaalslag maken naar hun eigen gedrag.

SON wil inzicht in de totale dynamiek van organisatie, team en individu, en vroeg TNO dit totaalplaatje wetenschappelijk in te kleuren. Uit onderzoek komt het team naar voren als de meest cruciale facilitator voor het bereiken van veiligheid en effectiviteit. Dat lijkt misschien verrassend omdat het altijd een individu is dat een fout maakt. Maar het individueel gedrag blijkt in hoge mate te worden bepaald door het veiligheidsklimaat van het team.

Want je kunt alles over veiligheid ‘weten’, maar veilig ‘handelen’ doe je pas zodra je je veilig ‘voelt’.

Een simpel voorbeeld: een rotopmerking van de ene medewerker tegen de andere kan net zo gevaarlijk zijn als de ladder die in een foute hoek staat. Maar voor die rotopmerking, ofwel het veiligheidsklimaat, was tot nu toe nauwelijks aandacht. Daarin wil SON verandering brengen.

Hoe realiseer je een goed veiligheidsklimaat?

Voor het realiseren van een veiligheidsklimaat gelden vijf randvoorwaarden:

Psychologische veiligheid:

je durft ideeën te opperen en fouten toe te geven.

Onderling vertrouwen:

je weet dat je van je collega’s op aan kunt.

Collectief gevoel van effectiviteit:

je weet dat we het met z’n allen kunnen.

Situatiebewustzijn:

je kunt de werksituatie waarnemen, begrijpen en de toekomstige situatie voorspellen.

Gedeelde mentale modellen:

je hebt hetzelfde idee als je collega’s over de doelen, werkwijze, ieders rol, de teamnormen en de middelen.

Hoe verbeter je de veiligheidsprestaties

Nadat je een goed veiligheidsklimaat hebt gerealiseerd?

Een veiligheidsklimaat is niet statisch, je moet eraan blijven werken om je veiligheidsprestaties op niveau te houden. Daarvoor zijn de volgende acties nodig.

Verbeteren van veiligheidsprestaties op teamniveau

Monitoring en back-up gedrag: je weet waar je collega’s mee bezig zijn en je helpt elkaar waar nodig met verbale feedback, assistentie of door het (her)verdelen van taken.
Veiligheidscommunicatie: je meldt onveilige situaties en spreekt elkaar aan op veiligheidsgedrag.
Teamcoördinatie: het op elkaar afstemmen van het werk van teamleden die van elkaar afhankelijk zijn.
Verbeteren van veiligheidsprestaties op individueel niveau
- Veiligheidsnaleving
- Veiligheidsparticipatie
- Risicobegrip
- Risicodetectie
- Risicosensitiviteit

Neem contact met ons op